Jozef, 84 jaar, had me net samen met zijn leeftijdsgenoten Emmy en Albert, zijn ideale wijk voorgesteld. Die wijk bestaat jammer genoeg (nog) niet. Maar deze actieve senioren hadden ze alvast tijdens de Bootcamp ‘Wonen & Zorg’ ontworpen in Lego. Ik was onder de indruk. Ze gaven daarmee heel wat kennis en inzichten door die je enkel als ‘ervaringsdeskundige’ weet te vertellen. Het was een mooie illustratie van de meerwaarde van de juiste cocreatie-aanpak.
Wat is een alternatieve vorm van assistentiewonen?
30 personen – de jongste 21, de oudste 84 – beantwoordden deze vraag tijdens de tweedaagse Bootcamp ‘Wonen & Zorg’ op 20 en 27 april in Aalst. Ondernemers, ambtenaren, medewerkers uit de zorgsector en senioren gaven ideeën, oplossingen en inzichten over welke buurt ouderen toelaat (langer) zelfstandig te wonen. Een wijk die niet alleen praktisch of functioneel is, maar ook een waar ze graag willen wonen. Een wijk die een (nieuwe) thuis is wanneer senioren assistentie of zorg behoeven.
User centered design
De Stad Aalst en Ministry of Makers, de opdrachtgevers van de Bootcamp, wilden de deelnemers ook laten kennismaken met werken via Design Thinking. Op die manier konden de deelnemers onder meer de meerwaarde leren kennen van ‘user centered design’ en leren hoe ze innoverend kunnen zijn binnen een regelgevend kader . Voordat we de deelnemers lieten ontwerpen in Lego, hebben we hen daarom een hele dag ondergedompeld in de wereld van (zorgbehoevende) senioren. We deelden met hen bv. inzichten uit wetenschappelijk onderzoek en lieten hen kennismaken met de zorgen, noden en wensen van (persona’s) van ouderen.
‘Senioren zijn ook mensen’
De deelnemers aan de Bootcamp leerden dat heel wat praktische, dagdagelijkse taken niet evident zijn wanneer je zorgbehoevend bent. Denken we maar aan koken, boodschappen doen, wassen, poetsen, de trap nemen, … Een eye-opener was echter dat dagdagelijkse handelingen vaak in functie staan van emotionele en sociale behoeften. Ouder worden belet niet dat je je wil mooi maken voor een feestje of een uitje. Eten doen we liefst in gezelschap van vrienden, familie of onze (nieuwe) partner. Het zijn de emotionele en sociale behoeften, een gevoel van waardigheid, die ons mens doen voelen.
4 assistentiewijken, 4 invalshoeken
We sloten de Bootcamp af met vier assistentiewijken. Ondernemers, burgers/senioren, ambtenaren en medewekers uit de zorgsector presenteerden aan het einde van de Bootcamp wat volgens hen dé ideale assistentiewijk is. Daarin zaten veel gelijkenissen zoals een diverse, actieve buurt, met veel groen, woningen aangepast aan zorgbehoevenden, verdicht, een vlotte verbinding met het stadscentrum, basisvoorzieningen in de wijk, een aanspreekpersoon, …
Maar niet alleen de gelijkenissen waren interessant. Ook de verschillen. En die zaten onder meer in hoe elke groep naar de assistentiewijk kijkt:
- De ambtenaren zagen de overheid als de sokkel die de samenleving of assistentiewijk draagt. De overheid faciliteert daarmee een kwalitatieve en warme buurt.
- Deelnemers uit de zorgsector willen een flexibel aanbod aan dienstverlening kunnen aanbieden. De organisatorische component van zorg is voor hen een aandachtspunt.
- Ondernemers willen gaan voor ‘assistentie on demand’. Het is een individuele invulling van assistentie waarbij elke wijkbewoner bij een centraal aanspreekpersoon of -instantie, ondersteund door technologie, zijn of haar vraag kan stellen.
- Senioren hameren vooral op langer zelfstandig te kunnen leven en op waardigheid. Ze zijn volwaardige personen met ook hun sociale en emotionele noden. Ze zijn meer dan de opsomming van hun zorgnoden.
Aan de slag met nieuwe inzichten
We kijken terug op een geslaagd cocreatieproces. Het was zeer aangenaam om met senioren te werken en om hun inzichten te confronteren met die van de andere deelnemers. Zoals Adriaan het stelt: ‘het is indrukwekkend hoe helder senioren kunnen duiden wat ze willen en nodig hebben’. Dat bewijst het belang van cocreatie en een ‘user centered’ benadering. Verschillende deelnemers aan de Bootcamp gaven alleszins al aan met de inzichten uit het cocreatietraject aan de slag te gaan. En ook ik ga dat doen. Ik probeer een betere buur en helpende hand te zijn voor de 92-jarige buurvrouw.
Voor deze opdracht heb ik samengewerkt met Adriaan van Saflot Creative Consultants.
Wil jij duurzame verandering versnellen?
Bij ons krijg je geen klassieke of theoretische aanpak. We gaan meteen aan de slag met een creatieve mindset, gericht op echte resultaten en snelle acceptatie. Onze aanpak kijkt vooruit en brengt direct tastbare successen met zich mee.