Er is vandaag een probleem met hoe moderne organisaties en overheidsdiensten omgaan met, tja, problemen. Telkens wanneer er zich een lastig vraagstuk voordoet, zoeken ze een expert die, gezien zijn of haar lange lijst aan diploma’s en ervaring, dat wel zal oplossen....
Turijn: industrieel erfgoed en innovatie
“Wanneer je nog eens in Turijn bent, gaan we samen naar een wedstrijd van Juventus”. Na een blik op zowel de weersverwachtingen als de voetbalkalender, antwoordde ik: “Allora, wat denk je van april?”
Passie voor de Oude Dame
Marco was mijn contactpersoon bij de Stad Turijn voor een artikel dat ik aan het schrijven was over het Continassa-project, een projectontwikkeling van de voetbalclub Juventus. Toen we van elkaar ontdekten dat we niet alleen een passie voor de stad deelden, maar ook voor de Oude Dame van het Italiaanse voetbal, was onze verbroedering helemaal een feit. Op zijn uitnodiging ingaan, was dan ook een ‘no brainer’: ik zou niet alleen enkele van mijn voetbalhelden in levende lijve te zien krijgen, maar zou dankzij Marco ook enkele architecturale en stedenbouwkundige pareltjes leren kennen. In dit artikel deel ik graag met jou enkele plekken, oud en nieuw, die Turijn bijzonder maken.
Parco Dora: stedelijkheid in een beeld
Als ik mijn kijk op stadsontwikkeling zou moeten toelichten aan de hand van een enkel beeld, dan zou ik dit beeld van Parco Dora tonen. Parco Dora roept bij mij associaties op als: ‘groen in de stad’, ‘ontmoeting in de buurt’, ‘stilte in de drukke stad’, ‘industrieel erfgoed’, ‘esthetiek’ en ‘de rauwe, maar maakbare stad’. Deze ontwikkeling die onder meer de International Architecture Award heeft gewonnen, is een landschapspark op de plek waar tot in de jaren 1980 een staalfabriek actief was. Het is de ontmoetings- en ontspanningsruimte voor de bewoners van enkele woonblokken rondom het park.
La Spina: de ruggengraat van Turijn
Turijn is ook wel gekend als de stad van FIAT. Aan de rand van het centrum waren er verschillende fabrieken actief in de auto-industrie. De belevering van die fabrieken gebeurde onder meer via een spoorweg die van noord naar zuid door Turijn liep, maar daarmee ook de stad in twee splitste. Vanaf 1995 is begonnen aan La Spina (Italiaans voor ‘ruggengraat’), een ruimtelijk ontwikkelingsproject dat het aangezicht van Turijn heeft getransformeerd. De spoorweg is ondertussen ondergronds. Bovengronds is een nieuwe multimodale vervoersas met ruimte voor auto’s, de tram, fiets- en voetpaden en parkjes waar de Torinese elkaar ontmoeten. Waar vroeger immense fabrieken stonden, verrezen de voorbije twintig jaar nieuwe woonprojecten en groenruimtes zoals Parco Dora.
Een boomhut in de stad
Niet ver van Parco Dora is er een ander architecturaal pareltje: de Urban Treehouse, ontworpen door Luciano Pia. Het is een grillig ontworpen woonblok dat 63 appartementen en 150 bomen telt. Elk appartement heeft een terras. Het gebouw heeft ook een groendak. Volgens de architect zou de woning elk uur 150.000 liter zuurstof produceren en elke nacht 200.000 liter kooldioxide opnemen.
Lingotto: rondjes rijden op het dak
De Lingotto is nog zo een voorbeeld van de herbestemming van een oude fabriek. Het gebouw stamt uit 1923 en deed tot 1984 dienst als FIAT-fabriek. De wagens werden op vijf verdiepingen geassembleerd en kregen daarna een proefritje op het circuit op het dak. Eind jaren ‘80 kreeg het gracieuze gebouw dat zelfs Le Corbussier met verstomming sloeg, een nieuwe bestemming. Het huisvest sindsdien winkels, bioscopen, restaurants en een vestiging van de polytechnische hogeschool van Turijn.
La Mole Antonelliana: Turijns landmark
La Mole Antonelliana is met zijn hoogte van 167 meter de landmark van Turijn en vernoemd naar de architect ervan, Alessandro Antonelli. De bouw begon in 1863. Oorspronkelijk was het bedoeld als een synagoge, maar de plannen van Antonelli liepen te duur uit voor de Joodse gemeenschap. Het gebouw werd later toch nog gerealiseerd ter ere van koning Victor Emanuel II. Vandaag is er het Italiaanse Nationale Museum van de Cinema ondergebracht. En dat is een ab-so-lu-te aanrader. Je kan er meespelen in de Matrix, verdwalen in decors van verschillende cinema-genres zoals Cartoons of Westerns en je vergapen aan filmmemorabilia zoals een schoen van Marilyn Monroe, het script van The Godfather II en kostuums uit Lord of the Rings.
De warmste hoek van het Juventus Stadium
Het Juventus Stadium (ik vertik het van het ‘Allianz Stadium’ te noemen) opende in september 2011. Met zijn compactheid en energetische duurzaamheid (elektriciteit wordt opgewekt via zonnepanelen, verwarming gebeurt via district heating en regenwater wordt gerecupereerd) staat het in schril contrast met de andere, voornamelijk aftandse stadions in de Laars. Zijn vormgeving maakt dat Turijn een tweede landmark heeft.
Het was uiteindelijk eind september toen we live een wedstrijd konden meepikken. Juventus 2 – Sevilla 0. Marco had enkele tickets weten te bemachtigen in de Curva Sud: “de warmste hoek van het stadion”, zoals de gids van het stadion het die ochtend beschreef. Alleszins de meest sfeervolle, met Ultra’s die onze ploeg aanvuurden en de tegenstanders intimideerden. Al was dat niet meer nodig nadat Thunderstruck van AC/DC door het stadion galmde van zodra Buffon, Chiellini, Pogba, Dybala en co. zich onder luid applaus van de thuissupporters opwarmden. Alle bijzondere eigenschappen van het stadion ten spijt, ging het voor mij vanaf dat moment enkel over het meest wezenlijke aspect van een gebouw, stad of het leven zelf: beleving. En ik kan je vertellen: met 40.000 anderen ‘Juve, storia di un’ grande amore’ zingen, is een echt kippenvelmoment!
Maken we samen de stad?
Andere artikels
De expert is dood, leve de neo-expert!
Lees meer
Waarom we bij stadsontwikkeling meer moeten experimenteren
Stadsontwikkeling beïnvloedt het dagdagelijks leven van stadsbewoners en passanten. De herinrichting van een buurt bevordert of verhindert sociaal contact, het bepaalt mee voor welk vervoersmiddel we kiezen en maakt dat we ons veilig voelen of net niet. Maar hoe weten...
‘We hebben jullie nodig’
Eind september ontmoette ZM Koning Filip de laureaten van het IDCity-project. IDCity is een initiatief van de Koning Boudewijnstichting dat jonge sociale ondernemers uit verschillende steden de kans biedt om een project te realiseren dat bijdraagt aan het...
Met studenten stedenbouw op pad zijn, betekent van het ene stadsontwikkelingsproject naar het andere hoppen. Hoewel boeiend, vreesde ik voor mezelf een ‘overkill’. Daarom was ik blij een gids te hebben gevonden die de Nordbahnontwikkeling wilde toelichten vanuit het perspectief van de ruime bewonersparticipatie die er is aan vooraf gegaan. Nordbahnhof is een reconversie van een treinstation dat sinds 1990 niet meer in gebruik is. Tegen 2025 moet het ongeveer 20.000 bewoners in 10.000 appartementen huisvesten. Het gebied heeft ook werkruimtes en veel groene open ruimte. Het ontwerp ging gepaard met een ruim participatietraject van twee jaar. Een mooi voorbeeld van hoe topdown en bottom-up stadsontwikkeling samenkomen.
