Er is vandaag een probleem met hoe moderne organisaties en overheidsdiensten omgaan met, tja, problemen. Telkens wanneer er zich een lastig vraagstuk voordoet, zoeken ze een expert die, gezien zijn of haar lange lijst aan diploma’s en ervaring, dat wel zal oplossen. Alleen blijkt dat keer op keer een te simplistische aanpak te zijn van de complexe maatschappelijke opgaven waar we vandaag voor staan. Voor complexe problemen bestaan immers geen definitieve oplossingen. Dat is waarom ik als neo-expert samen met jou een strategie en proces opzet om jouw organisatie door complexe vraagstukken heen te loodsen.

 

Weggestoken achter stapels dossiers

Toen ik als jonge gast bij de overheid begon te werken, werd me een ontzag voor experten ingelepeld. Telkens wanneer ik met een nieuwe vraag kwam, bleek er wel iemand te zijn die me over dat onderwerp heel wat kennis kon inprenten. Deze experten waren voor mij de fontein der kennis; ik was de kennisspons. De crème de la crème waren degenen die een specifieke expertise hadden, een specialisatie die niemand anders had. Merkwaardig genoeg zaten die ‘superexperten’ steeds in een slecht verlicht kantoortje achter stapels dossiers. (‘Radicaal digitaal’, landschapsbureaus en ‘clean desk’ moeten voor hen verschrikkelijk zijn).

Ik was best wel nerveus wanneer ik bij zo een superexpert mijn vragen kwam stellen. Ik was bang om dom over te komen. Maar dat bleek best wel mee te vallen. Voor mij alvast. Want vaak liet ik de expert verward of nerveus achter. Ik stelde immers vragen waarbij hij of zij de sinds jaren vergaarde kennis moest toepassen op een heel andere, nieuwe context. Dat bleek horror te zijn. Die vergaarde kennis was daar niet voor bedoeld, er was geen precedent, ik vroeg een iets te vrije interpretatie naar de geest van de wet, …

 

‘Complex’ is andere koek dan ‘ingewikkeld’

Na vijftien jaar overheidsdienst en twee jaar als zelfstandig adviseur, is het me wel duidelijk dat je niet kan verwachten dat er voor elk probleem wel iemand is die het definitieve antwoord heeft. Dat is niet fair ten opzichte van die persoon. Maar het gaat vooral uit van een simplistische en gemakzuchtige kijk op de wereld. In hun paper ‘The Death of the Expert?’ vergelijken de onderzoekers Richardson & Tait dit met het universum zien als een goed geoliede, ingewikkelde machine. Die zienswijze gaat ervan uit dat we, door de dingen te begrijpen, we kunnen voorspellen hoe ze zullen evolueren. En dat geeft ons een gevoel van controle.

De wereld is echter niet ingewikkeld, hij is complex. Het verschil zit in de interactie met het probleem. Een ingewikkeld probleem heeft één of meerdere oorzaken die duidelijk te onderscheiden zijn. Je kan die oorzaken een voor een aanpakken. Bij elke input die je doet (bv. elke test), is de output proportioneel. Dat laat je ook toe om voor dat probleem een structuur uit te tekenen of een handleiding op te maken (zoals bv. voor elektronische apparatuur).

Complexe problemen daarentegen, ontstaan door verscheidene oorzaken die niet alleen inwerken op de input, maar ook met elkaar interageren. Die problemen moet je als een geheel aanpakken, als een systeem dus. Opdelen in stukjes gaat niet. Dat is net zoals onze samenleving waarbij een beslissing of ingreep niet alleen feedback stimuleert ten aanzien van de initiatiefnemer, maar waarbij alle stakeholders impact voelen en op elkaar inspelen. En in die zin is het probleem ook nooit (helemaal) opgelost. Want elke actie die je onderneemt, verandert de verhoudingen tussen de belanghebbenden.

Is de expert dan ten dode opgeschreven? Uiteraard niet. Gespecialiseerde kennis is nog steeds nodig om problemen te tackelen. Alleen moeten we afstappen van het blinde geloof in draaiboeken en moeten we stoppen met lineaire processen uit te tekenen die telkens ‘wishful thinking’ blijken te zijn. Hier hebben we nood aan neo-expertise. Een neo-expert is geen inhoudelijke expert. Hij of zij is een expert in het uitstippelen (en soms improviseren) van een proces op maat van een nieuw probleem en/of het verbinden van kennis en inzichten uit verschillende domeinen.

 

Neo-expert op het raakvlak van ruimte en samenleven

Wellicht zagen verschillende collega’s-specialisten bij de overheid me liever gaan dan komen. Maar ik heb in overheidsdienst enkele van mijn beste projecten gerealiseerd door precies dat samenwerken met experten. Ik was soms wel jaloers op hun kennis en de erkenning die ze kregen. Maar toen ik Urban Connector opstartte, deed ik dat vanuit het besef dat ik wel degelijk waarde toevoeg. Ik bracht experten bij elkaar, creëerde een nieuwe context waarin ze konden uitblinken en zorgde ervoor dat ze dat in alle rust konden doen.

En dat is wat ik vandaag als ‘neo-expert op het raakvlak van ruimte en samenleven’ nog altijd doe. Ik verbind de kennis, inzichten en experten binnen en buiten je organisatie en inspireer hen met nieuwe zienswijzen. In dat proces worden ruimtelijke experten bewust van hoe hun ingrepen meer impact en draagvlak kunnen hebben door rekening te houden met de noden, wensen en het gedrag van mensen. Professionals op vlak van samenleving breng ik bij hoe ruimtelijke ingrepen of systemen emanciperend kunnen werken. De puzzel die we samen leggen, is een strategie en proces die steunen op inhoud, een sterk verhaal en draagvlak bij stakeholders en burgers.

Dus, zit je met een complex (maatschappelijk) probleem? Bedenk dan dat je ‘to-go-guy’ niet per sé degene is met een muur vol diploma’s, maar eerder iemand die je helpt jouw expertise, die van je collega’s en stakeholders samen te brengen in een langetermijnaanpak.

Maken we samen de stad?

Andere artikels

En wat is jouw ‘waai’?

En wat is jouw ‘waai’?

In een kennismakingsgesprek kreeg ik van een andere ondernemer deze vraag voorgeschoteld. ‘Duurzaamheid’, antwoordde ik heel casual. Hij knikte begrijpend en we schakelden over op een ander onderwerp. Achteraf bedacht ik me dat dat wel het meest lullige antwoord was...

Lees meer

Pin It on Pinterest

Share This